Zeepsteen

Zeepsteen is een zachte steensoort die ook wel speksteen wordt genoemd. De Latijnse naam is saponiet. De naam zeepsteen is ontstaan doordat de steen door het hoge talkgehalte aanvoelt als een glad stukje zeep. Het is een vettige steensoort die meer dan 90 miljoen jaar oud is. Zeepsteen kan wit of geelwit zijn, groenwit, blauwwit of lichtroze. De steen heeft een doffe glans.  

Zeepsteen wordt in alle werelddelen gevonden. Noordelijke zeepsteen is hard en wordt verwerkt in vloeren, muren en kachels omdat het de warmte goed vast houdt.
Zuidelijke zeepsteen is zachter en ideaal om te bewerken. Zuidelijke zeepsteen wordt tevens gebruikt in de chemische industrie om talkpoeder en isolatiematerialen van te maken. De steen is zeer duurzaam.

In het westen van Kenia, in het district Kisii, wordt zeepsteen al sinds mensenheugenis gedolven en bewerkt. In de buurt van de steengroeven ligt het dorp Tabaka dat bijna geheel afhankelijk is van zeepsteen. Oorspronkelijk maakte men voornamelijk tabakspijpen. Met de komst van de christelijke missionarissen begon men met het maken van beelden en sculpturen. In de jaren 40 kwam het toerisme op gang en hiermee werd het handwerk populair over de hele wereld. De zeepsteen uit Kisii is wit of lichtroze van kleur. De stenen zijn nooit egaal van kleur maar hebben altijd kleurschakeringen die de steen een zeker elan geven. 

Vroeger werkte ieder voor zichzelf, maar nu zijn de meeste beeldhouwers georganiseerd in groepen, familiebedrijfjes of coöperaties. 

Kort na het delven is zeepsteen nog vrij vochtig. Er wordt vrijwel direct na het delven met het beeldhouwen gestart, want hoe langer de steen in de buitenlucht is, hoe droger en harder hij wordt. De kans op breken wordt hierdoor ook groter. De handwerkers (meestal mannen) beginnen met het modelleren van de steen tot een bepaalde vorm. Daarna gaan de vrouwen aan de slag, die door schuren (sandpapering) de beelden hun zachte finishing geven. De afwerking bestaat uit het glimmend maken van het beeld met behulp van speciale oliën en polish. Bij het bewerken gebruikt men met name zagen, raspen en vijlen. Voor het polijsten worden steeds fijner watervast schuurpapier en schuursponsjes gebruikt. De kleur wordt intensiever gemaakt met steenwas. Het verven en versieren (incising) wordt door de mannen gedaan.Omdat de steensoort tamelijk zacht is komt er tijdens het bewerken veel stof vrij. Een stofkapje bij het bewerken is zeker geen overbodige luxe. Er is veel ervaring en creatief talent vereist om de verschillende voorwerpen uit de steen te bewerken. De vaardigheid wordt traditioneel binnen de familie geleerd. Omdat in Kenia leerplicht bestaat voor kinderen tot 16 jaar bestaat er geen kinderarbeid.